اثر جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا در سطوح مختلف بر عملکرد تولیدی، پارامترهای خونی و شکمبه‌‌ای در گاوهای هلشتاین شیرده

سابقه و هدف: قیمت بالای کنجاله سویا نسبت به سایر کنجاله‌ها سبب شده که دامداران به فکر جایگزین مناسبی از لحاظ اقتصادی و کیفی برای آن باشند. نتایج تحقیقات قبلی نشان می‌دهد که استفاده از کنجاله کانولا نسبت به کنجاله سویا در جیره گاوهای شیرده سبب افزایش ماده خشک مصرفی، بهبود بازدهی نیتروژن و عملکرد تولید شیر شده است. با توجه به محدود بودن مطالعات انجام شده در زمینه بررسی اثر سطوح مختلف جایگزینی، در این تحقیق اثر جایگزین کردن کنجاله سویا با کنجاله کانولا در سطوح مختلف بر عملکرد تولیدی، پارامترهای شکمبه‌ای و خونی گاوهای هلشتاین در اوایل شیردهی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر سطوح مختلف جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا، تعداد 12 راس گاو هلشتاین در اوایل شیردهی، با میانگین تولید شیر روزانه 6±45 کیلوگرم در قالب طرح مربع لاتین با سه تیمار و چهار تکرار مورد استفاده قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا در جیره عبارت بودند از: 1) کنجاله سویا به عنوان منبع اصلی پروتیین جیره (صفر درصد کنجاله کانولا)، 2) جایگزین کردن 50 درصد سطح کنجاله سویا با کنجاله کانولا در جیره و 3) کنجاله کانولا به عنوان منبع اصلی پروتیین جیره (صفر درصد کنجاله سویا). میزان خوراک مصرفی و تولید شیر، طی 6 روز پایانی دوره برای هر گاو ثبت شد. نمونه‌گیری از مایع شکمبه گاوها در روز پایانی هر دوره آزمایشی جهت اندازه‌گیری غلظت اسیدهای چرب فرار و نیتروژن آمونیاکی انجام شد. هم‌چنین در روز پایانی هر دوره آزمایشی، نمونه گیری از خون گاوها جهت تعییت غلظت پارامترهای پلاسما شامل گلوکز ، تری گلیسیرید ، اسید های چرب غیر استری ، بتا هیدروکسی بوتیرات ، پروتئین کل ، آلبومین، گلوبولین و نیتروژن اوره خون انجام شد. یافته‌ها: ماده خشک مصرفی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. تولید شیر به طور معنی دار در گاوهای مصرف کننده جیره-های حاوی کنجاله کانولا نسبت به گاوهای مصرف کننده جیره حاوی 100 درصد کنجاله سویا بیشتر بود (05/0>P). استفاده از سطوح مختلف کنجاله کانولا در جیره سبب کاهش معنی دار غلظت نیتروژن اوره‌ای شیر شد (05/0>P). غلظت سایر ترکیبات شیر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. استفاده از ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کانولا در جیره با هم سبب افزایش قابلیت هضم ظاهری ماده خشک گردید (05/0>P). صرف کنجاله کانولا نسبت به کنجاله سویا سبب افزایش قابلیت هضم ظاهری پروتئین شد (05/0>P). pH شکمبه و غلظت هیچ کدام از اسیدهای چرب فرار شکمبه به طور معنی دار تحت تاثیر جیره‌های آزمایشی قرار نگرفت. غلظت هیچ کدام از پارامترهای خونی به جز آلبومین تحت تاثیر تیمار های آزمایشی قرار نگرفت. غلظت آلبومین پلاسما در گاوهای مصرف کننده جیره حاوی 100 درصد کنجاله کانولا نسبت به دو جیره دیگر بیشتر بود (05/0>P). نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا در سطح 50 و 100 درصد در جیره گاوهای هلشتاین در اوایل شیردهی سبب بهبود تولید شیر، بازده نیتروژن مصرفی و قابلیت هضم ظاهری ماده خشک شد.